2016 Comóradh 1916 nó Comóradh deireadh Roinn na Gaeltachta?

Bhí cruinniú ag Guth na Gaeltachta i nGaoth Dobhair aréir.  Beidh tuairisc faoin chruinniú ar Nuacht TG4 anocht ag 7 a chlog.

Seo iad príomhphointí an chruinnithe:

1.  Cuireadh fáilte roimh Thuarascáil an Chomhchoiste Oireachtais faoin Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge agus gabhadh buíochas leis an Chomhchoiste as an obair a rinne siad..  Tá gá le brú a chur ar an Rialtas glacadh leis na moltaí seo uilig agus iad a chur i bhfeidhm mar nach bhfanfaidh slánú na Gaeilge sa Ghaeltacht le cúrsaí eacnamaíochta domhanda.

“Is é tátal lom shuirbhé na ndaoine óga nach bhfuil ach idir 15 bliana agus scór blianta fágtha mar shaolré ag an nGaeilge mar theanga theaghlaigh agus phobail sa chuid is láidre den Ghaeltacht, is é sin le rá an chuid den Ghaeltacht a bhaineann le Catagóir A, mura féidir an patrún seo a chur ar mhalairt treo.” (SCT, 2007:27)

2.  Léiríodh imní láidir faoi Thuarascáil na Roinne Airgeadais ar Chaiteachas  Caipitiúil 2010-2016. Má ghlactar lena bhfuil molta beidh deireadh go praiticiúil leis an Roinn Gnóthaí Pobail, Comhionannais agus Gaeltachta agus le hÚdarás na Gaeltachta faoi 2016 agus muid ag comóradh 100 Bliain Éirí Amach 1916.  Tá gá le feachtas láidir stocaireachta le cur in aghaidh na tuarascála seo.

3.  Beidh Guth na Gaeltachta ag leanstan ar aghaidh ag stocaireacht go láidir go nglacfaidh le moltaí an Chomhchoiste Oireachtais agus nach nglacfar le moltaí na Roinne Airgeadais.

 

Moill leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge

Seirbhís nuachta as Gaeilge ar líne

Scéal faighte a bhuíochas le Nuacht24

Beidh moill coicíse ar fhoilsiú tuarascáil an fhochoiste Oireachtais atá ag plé le Straitéis 20 Bliain na Gaeilge.

Seo an dara uair don fhochoiste an spriocdáta a chur siar.

Bhí an tuarascáil le foilsiú ag deireadh Aibreáin ach is é an 30 Bealtaine an spriocdáta nua.

Dúirt an Seanadóir Labhras Ó Murchú go bhfuil go leor moltaí déanta ag baill den fhochoiste agus gur mheas siad gur cheart am breise a thabhairt chun na moltaí seo a iniúchadh i gceart.

Beidh le feiceáil cad iad na moltaí seo (ach go háirithe i gcomhthéacs fógairt poiblí Fine Gael le déanaí faoi roghnachais an Ghaeilge ag leibhéal na hArdteiste).

 

Féiniúlacht, Cultúr & Teanga i Ré an Domhandaithe

I gcomhpháirtíocht nua, tá Conradh na Gaeilge i mBaile Átha Cliath,  Fundóireacht na Gaeilge agus an iris Comhar i mbun eagrúcháin do sheimineár a reáchtálfar an seachtain seo chugainn.

Pléifí saincheisteanna an fhéiniúlacht náisiúnta agus tionchar an domhandaithe ar theangacha mhionlaigh ag an seimineár agus beidh ionchur ó léachtóirí agus taighdeoirí cáiliúla maraon le deis d’ionchur ón bpobal.

Eagrófar an seimineár, dar teideal ‘ Féiniúlacht, cultúr agus teanga  i ré an domhandaithe’ san Óstán Davenport taobh le Cearnóg Mhuirfean Dé Sathairn 15 Bealtaine 2010.

Gréagóir Ó Dúill, File

Labharfaidh Ó Dúill faoin ngaol idir litríocht chomhaimseartha na Gaeilge agus an pholaitíocht.

An Dr. Máirín Nic Eoin, Coláiste Naomh Pádraig.

Is í ‘Gaeltacht, Gaelchultúr agus Ceist na Féiniúlachta’ teideal caint Nic Eoin.

An Dr. Brian Ó Conchubhair, Ollscoil Notre Dame.

Pléifidh Ó Conchubhair ceist an bhféiniúlacht náisiúnta agus gluaiseacht na hathbheochana Gaeilge.

Dr. Conchúr Ó Giollagáin, Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge.

Labhróidh Ó Giollagáin ar an gcomhthéacs domhanda agus an tionchar a bhíonn ag an domhandú ar theangacha mhionlaigh.

An tOllamh Mícheál Ó Cróinín, Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath.

Pléifid  Ó Cróinín ceist na Gaeilge agus cultúr na hinmharthanachta sa chur i láthair a bheidh á dhéanamh.

Tá lucht eagraithe ag súil go mbeidh spéis i measc mic léinn ollscoile, múinteoirí agus léachtóirí tríú leibhéil sa tseimineár ach cuirfear fáilte roimh an phobal i gcoitinne freastal ar an imeacht.

Am & Dáta: 9 r.n. go dtí a 4 i.n., Dé Sathairn, 15 Bealtaine 2010

Ionad: Óstán an Davenport, B.Á.C. 2.

Breis eolais faoin seimineár lae ar fáil ó Fhondúireacht na Gaeilge trí ríomhphost a sheoladh chuig eolas@fnag.ie.

 

Cad is tacaíocht ann?

Tógaim an cheist seo ar mhaithe le léitheoirí an bhlag seo a chur ag smaoineamh.

“Leanfar leis an tacaíocht do Ghaelscoileanna ag leibhéal na bunscoile…”. (2006: 17)

Smaoinigh ar an ráiteas seo ó Ráiteas an Rialtais i leith na Gaeilge ansin aithnigh nár oscail aon ghaelscoil nua ó 2008 agus go bhfuil diúltaithe d’aitheantas do ghaelscoil áirithe a osclóidh i mí Meán Fómhair na bliana seo, Gaelscoil Ráth Tó.

Tuismitheoirí agus Páistí Gaelscoil Ráth Tó

Ach mar a deireann an seanfhocal “níl aon saoi gan locht”.

Deirfinn gur deacair teacht ar Ghael nach “dtacaíonn” leis an taon nuachtán clóite Gaeilge (is forlíonadh d’fhoghlaimeoirí d’ardchaighdeán é Foinse, dar liom agus d’fhógair eagarthóir Nuacht24 go bhfuil deireadh tagtha lena bhfoilseachán clóite).

Céard go díreach a chiallaíonn an tacaíocht sin?

Gaelscéal, nuachtán seachtainiúil phobal na Gaeilge

An leor ráitis fánacha tacaíochta ó bhéal nó an cnaipe “Is maith liom” a bhrúigh ar do leathanach nuair a fheiceann tú trácht de Ghaelscéal?

Nó an “cara” thú le Gaelscéal ar Facebook?

Nó an gceannaíonn d’eagraíocht nó do scoil (le hairgead cáiníocóra de ghnáth) an nuachtán agus an gcaitheann tú súil uirthi ag am lóin?

Chaith mé seal ag obair do chomhlacht meán cumarsáide i dTír na mBascach tráth, Baigorri Argitaletxea. Chónaigh mé le teaghlach Phríomhfheidhmeannaigh an chomhlachta.

Gach maidin ar an tslí chun na hoibre stop sé féin agus a bhean céile ag an tsiopa áitiúil agus cheannaigh siad dhá chóip den nuachtán laethúil, GARA a d’fhoilsigh an chomhlachta.

Bhí beart mór d’eagráin an nuachtáin ar fáil saor in aisce chuile maidin sa chomhlacht. Nuair a d’fhill mé abhaile bhí mic na clainne tar éis a gcóipeanna féin a cheannach.

Cé nach raibh mórán airgid agam féin mar mhac léinn ar thaithí oibre thosaigh mé féin ag ceannach mo chóip pearsanta féin den nuachtán agus á léamh ar an mbus abhaile ón obair.

Thuig mé ansin cad is fíor thacaíocht ann, tacaíocht a choinneoidh an nuachtán ag feidhmiú, ag foilsiú agus ag dáileadh nuachta do phobal na Gaeilge:

€1.65 sa tseachtain a chaitheamh ar an nuachtán a cheannach le d’airgead agus d’am féin. Sin an cineál tacaíochta atá ag teastáil roimh Gaelscéal agus roimh tograí Gaelacha nua eile.

 

Cad atá ag teastáil uainn ó Ollscoil?

Tá mé i mo séú bhliain anois mar mhac léinn ar Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath. Chaith mé ceithre bliana ag déanamh bunchéim le Fiontar, BSc in Airgeadas Ríomhaireacht agus Fiontraíocht ab ainm di. Níl sí ann a chuile, tá céimeanna eile ina háit. Ní raibh mise chomh tógtha faoi seo agus mar a bhí daoine eile i mo bhliain ach sin scéal eile.

Jailbreak, imeacht nuálaíoch Cumann Gaelach OCBÁC

Le linn mo thréimhse ansin, bhí an Cumann Gaelach measartha gníomhach agus cé go dtuigtear dom gur thit sé i léig tar éis dúinn fágáil, feictear dom go bhfuil beocht uair inti le bliain anuas ar a laghad. Chruthaigh siad imeacht nua, Jailbreak (b’fhearr liom féin an t-ainm ÉALÚ) ina dtaistealaíonn péire gaeil óga chomh fada agus gur féidir leo fud fad na tíre. Déantar seo ag baint leas as an gcóras iompair poiblí gan oiread agus cent rua a chaitheamh agus gan ach Gaeilge a labhairt acu.

Chomh maith leis sin bhí Oifigeach Gaeilge ag an gColáiste. Ar an drochuair ‘sé mo thuairim féin agus tuairim go leor do mo chomhleacaithe nach raibh sa phost inainneoin éirimiúlacht na fostaithe a bhí sa phost ag tréimhsí éagsúla ach Oifigigh Margaíochta Fiontar. Is trua liom é a rá ach b’fhéidir gur sin ceann de na fáthanna nár eagraíodh feachtas mór i gcoinne cinneadh údaráis na hOllscoile deireadh a chur leis an phost.

Mar a luaigh mé táim ar ais in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath anois i mbun iarchéime le Fiontar, MA sa Chleachtas Dátheangach (beidh ainm na hiarchéime sin ag athrú arís chomh maith). Cuireadh ceist orm bheith rannpháirteach ar “Steering Group – Official Languages Act 2003“.

Is grúpa é a fheidhmíonn trí Bhéarla – tús maith, eh? Cibé lochtanna atá leis an Achta agus tchím go leor leor acu go minic tugann sé deis dúinn buanna beaga a fháil a thiontóidh isteach i mbuanna móra le ham agus le pleanáil chuí.

Faoi láthair i Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath níl ann don Ghaeilge (nach mór) lasmuigh de Fiontar.

Seo sliocht ón gCéad Scéim Teanga 2006:

“Seirbhísí a sholáthraítear trí mheán na Gaeilge amháin faoi láthair:
Oibríonn Fiontar trí mheán na Gaeilge. Cuireann Fiontar clár idirdhisciplíneacha fochéimithe agus iarchéimithe ar fáil, agus déanann sé taighde i bhfeidhmiúcháin do theanga na Gaeilge i sochaí chomhaimseartha. Tá na cláir agus na seirbhísí uile do mhic léinn i Fiontar déanta trí mheán na Gaeilge.

Seirbhísí dátheangacha a sholáthraítear faoi láthair:
Ní seirbhísí ar bith ar fáil go dátheangach faoi láthair.

Seirbhísí a sholáthraítear trí mheán an Bhéarla amháin faoi láthair:
Cuirtear gach seirbhís eile ar fáil trí mheán an Bhéarla amháin faoi láthair. Soláthraíonn an mhír a leanas mionsonraí maidir le treisiú na seirbhísí atá le cur ar fáil go dátheangach le linn na scéime seo.”

Mar sin cad iad na cathanna beaga gur féidir linn a bhuachaint in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath leis an Ghaeilge a leathnú amach níos faide ná doirse ríomhlann Fiontar mar a léirigh an Cumann Gaelach sa choláiste gur féidir a dhéanamh.

Cúpla gnímh a mholaim féin:

• Iniúchadh a thoiseach ar leibhéal inniúlacht Gaeilge baill foirne a oibríonn ar champas an Choláiste (oibrí slándála, glantóirí, freastalaithe an tsiopa, na bialainne éagsúla, na dochtúra agus na poitigéire san áireamh).

• Na seirbhís Gaeilge (nua) ó na daoine atá cumasach sa teanga agus toilteanach an tseirbhís a chur ar fáil a fhógairt go forleathan thar ar an gColáiste.
• Scéim Cónaithe lán-Ghaeilge a bhunú dírithe ar mhic léinn nach mic léinn Fiontar amháin iad: Ag toiseach le 10 Scoláireacht cónaithe saor in aisce agus 10 ar leathluach a chur ar fáil do na hiarrthóirí a éiríonn leo.  Bheadh ar ranníocaíocht an dara sciar den scoláireacht bheith bunaithe ar obair an mac léinn.
• Modúil Gaeilge agus trí Ghaeilge a chur ar fáil i réimsí nach bhfuil clúdaithe ag Fiontar mar shampla sna heolaíochtaí agus san Altranacht.
• Aonad Gaeilge a bhunú le beirt fostaithe lán-aimseartha mar thús ina mbeadh sí mar aidhm ag an Aonad plean teanga a fhorbairt don Ollscoil agus le cead údaráis na hOllscoile. Bheadh ról traenála ag an Aonad chun cumas sa Ghaeilge a fhorbairt i measc baill foirne atá lonnaithe ar champas na hOllscoile – ag díriú ar dtús báire ar fhostaithe túslíne.
• Go mbeidh 50% de fhógraí Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath trí Ghaeilge nó dátheangach (Gaeilge & Béarla).

Mar sin iarraim ort dhá nóiméad a chaitheamh ag scríobh nóta ghearr (aighneacht) chuig údaráis leis na pointí thuas agus/nó do phointí féin ar cad go chóir do OCBÁC a ofráil i dtaobh seirbhíse Gaeilge de.

Breis eolais anseo

Seol aighneachtaí chuig gaeilge@dcu.ie roimh an 21 Bealtaine 2010.

 

Caife Óige Gaelach do Bhaile Átha Cliath?

Suíomh Caife Óige Gaelach Nua?

Tháinig mé ar smaointe agus mé ag léamh sean eagrán de Ghaelscéal an lá faoi dheireadh. Bhí mé beagán luath le haghaidh cruinnithe agus mar sin chaith mé mo thréimhse scithe ag suí i bhFiacha Stiabhna ag léamh tríd an nuachtán Gaelaigh.

Caife Óige Béarla i Luimneach

Tháinig mé ar alt (ar an drochuair níl cartlann ar líne ag Gaelscéal go fóill cé go bhfuil roinnt de na hailt éagsúla le seachtainí anuas fós curtha ar fáil) a bhain le ciste de €1.5m atá á chur ar fáil ag an Roinn Gnóthaí Óige agus Leanaí le haghaidh caifeanna óige reatha agus nua fud fad na tíre.

Chuimhnigh mé go raibh an spás béal doras le Ceannáras Chonradh na Gaeilge ar chíos, uimhir 5 Sráid Fhearchair agus go bhféadfaí, b’fhéidir, le roinnt samhlaíocht agus comhoibriú idir leithéid, Ógras, Conradh na Gaeilge (an Ardoifig &/nó Coiste Contae Átha Cliath) agus b’fhéidir an tSiopa Leabhar.

Bhí dúshlán riamh ag Club an Chonartha i dtaobh cinntiú go mbeadh sí mealltach mar ionad do d’fhir agus do mhná óga ach ag an am céanna ag cinntiú nach mbeadh daoine faoi aois ag ól alcóil sa Chlub agus nach ndéanfaí damáiste di. Tá a fhios agam seo toisc gur ball den Chlub agus iarfhear bheáir mé.

B’fhéidir gur seo cuid de réiteach na faidhbe sin agus tús leis na tearmainn Gaeilge a mhol Mait Ó Brádaigh ina taighde ar Úsáid na Gaeilge i mBaile Locha Riach le déanaí. Dar leis is gá go mbeadh na tearmainn tumtha Gaeilge seo mar chuid lárnach den Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge.

Dála an scéal bhí cruinniú ráthúil ag Coiste Contae Chonradh na Gaeilge aréir ina raibh láithreacht ó 7 gcraobhacha éagsúla agus ball aonair amháin. Chinn an Choiste tacaíocht a thabhairt d’fhorbairt Caife Óige i lár Bhaile Átha Cliath do Ghaeil óga na príomhchathrach.

 

Fáiltíonn CMÉ (INTO) roimh fhoilsiú na dréacht straitéise don Ghaeilge

Cumann Múinteoirí Éireann, Ceardchumann na múinteoirí bunscoile

D’eisigh Jim Higgins, Uachtarán nua Cumann Múinteoirí Éireann preaseisiúint le déanaí inár fháiltigh sé roimh fhoilsiú na dréacht straitéise don Ghaeilge ag an rialtas. Dar leis tá gá le plean feidhmiúcháin agus buiséad chun go n-éireodh leis an straitéis molta.

Leanann Higgins,

“Tá roinnt mhaith á éileamh ar an gcóras oideachais. Tá sé uaillmhianach. Beidh Múinteoirí bunscoile na tíre sásta a gcuid a dhéanamh ach na hacmhainní a bheith ar fáil leis an obair a dhéanamh.”

An Comhairle um Oideachas Gaeltachta agus Gaelscolaíochta

Is ball de COGG, An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta é Higgins le beagnach ocht mbliana anuas. Tugann sé ardmholadh do COGG as an méid atá bainte amach acu maidir le soláthar téacsleabhar agus áiseanna teagaisc do na scoileanna lánGhaeilge agus na scoileanna Gaeltachta le blianta beaga anuas. Míníonn sé go bhfuil go leor de na háiseanna atá curtha ar fáil ag COGG oiriúnach do scoileanna Béarla freisin.

Ar cheist Clár Comhtháite Gaeilge do scoileanna T2 (náisiúnta) deir sé,

“Fáiltíonn CMÉ mar sin roimh an deontas breise ata á thabhairt do COGG i mbliana chun tús a chur leis an obair Clár Gaeilge do scoileanna T2 a ullmhú, chun áiseanna ar líne a chur ar fáil agus chun téacsanna don dara leibhéal a chur ar fáil. Ach impím ar an Aire cead a thabhairt do COGG an fhoireann cuí a fhostú chun tabhairt faoin obair seo. Gan foireann chun an obair a dhéanamh ní tharlóidh sé. Tá deis anois ag an Aire nua dea-scéal a thabhairt do mhúinteoirí bunscoile na tíre ar mian leo go mbeadh clár maith cuimsitheach tarraingteach do mhúineadh na Gaeilge ar fáil dóibh. Clár atá maith agus chomh tarraingteach céanna le Séideán Sí atá curtha ar fáil do na scoileanna atá ag teagasc trí mheán na Gaeilge.”

Conradh na Gaeilge, príomheagraíocht dheonach phobal na Gaeilge

Is éileamh í seo, cúrsa comhtháite Gaeilge oiriúnach do scoileanna náisiúnta, atá mar cheann de thosaíochtaí Chonradh na Gaeilge sa bhliain amach romhainn.

Arsa Pádraig Mac Fhearghusa, Uachtarán Chonradh na Gaeilge:

“Is gá do Chonradh na Gaeilge agus do phobal na Gaeilge i gcoitinne na spriocanna atá sonraithe sa Dréacht-Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge a neartú: is gá go bhfeidhmeofaí an Straitéis mar chuid den Phlean Forbartha Náisiúnta (NDP); is gá go mbeadh comharthaí bóithre dátheangacha san áireamh inti, mar shampla; agus is gá go bhforbrófaí cúrsa comhtháite Gaeilge bunaithe ar an gcúrsa do scoileanna Gaeltachta agus gaelscoileanna, Séideán Sí, le haghaidh na mbunscoileanna ina bhfuil an Béarla mar mheán teagaisc mar ábhar práinne, cuir i gcás.”

 

Físeáin ó Thóstal na Gaeilge 2010 ar fáil anois

Nasc chuig físeáin Thóstal na Gaeilge 2010

Dá mba rud é cosúil liom féin nach raibh deis agat freastal ar Thóstal na Gaeilge i mbliana is féidir na príomhchainteanna a fheiceáil trí chliceáil ar an íomhá thuas.

Bheadh sé deas bhur dtuairimí faoin dTóstal agus faoin méid a bhí le rá sna cainteanna a chloisteáil.

 

Cúrsa Comhtháite Gaeilge de Dhíth

Brian Hayes, Urlabhraí Oideachais Fine Gael

Tá an tuairisc ar dhíolúine na Gaeilge do dhaltaí iarbhunscoile atá fós ag foghlaim teangacha eile agus ráiteas Brian Hayes ina leith tar éis an díospóireacht athchothú lena ráiteas i gcoinne éigeantacht na Gaeilge go dtí an Ard-teist agus tá an dioscúrsa níos leithne faoi thábhacht agus múineadh na Gaeilge agus teangacha i gcoitinne sa chóras oideachais sna 26 Co. athchothaithe sna meáin dá bharr chomh maith.

Seo a leanas roinnt de na hailt agus litreacha a fhoilsíodh sna nuachtáin le déanaí ar an ábhar.

Comhar na Múinteoirí Gaeilge: Díolúine ón nGaeilge ina hábhar imní do mhúinteoirí, 20 Aibreán

Irish Times: Status of Irish in Schools

Mo litir féin, 20 Aibreán

Litir Cormac McMahon, 17 Aibreán

Irish Times:Language Gap is Latest Threat to Jobs, 20 Aibreán

Sunday Times: Gaeilge dodgers lose out with star, 18 Aibreán

Sunday Independent: Rewards of Learning Irish, litir Éanna Ó Ceallaigh, 18 Aibreán

Sunday Business Post: Schools have Failed Irish, litir Maurice O’Connell, 18 Aibreán

Tá an t-uafás lochtanna leis an chóras oideachais mar atá i dtaca le múineadh na Gaeilge ach ceann de na modhanna chun feabhas a chur leis seo ná le cúrsa comhtháite Gaeilge cosúil le Séideán Sí.

Tuigtear dom tar éis bheith ag plé le COGG ar an gceist seo go bhfuil spéis ag an Roinn Oideachais agus Scileanna Séideán Sí a úsáid le haghaidh na scoileanna náisiúnta.

Ar an drochuair cuir amú ama na múinteoirí agus na páistí scoile sin gan trácht ar chur amú airgid an cháiníocóra a bheadh i gceist leis an iarracht seo airgead a shábháil sa ghearrthéarma. Ní oireann Séideán Sí do dhaltaí nach dtosaíonn ag foghlaim conas léamh as Gaeilge go dtí Rang 2.

Seo a leanas a deir an churaclam faoi léitheoireacht na Gaeilge i ngaelscoileanna agus i scoileanna náisiúnta sna 26 Co.

Curaclam na Gaeilge: Léitheoireacht

“Déantar forbairt chórasach ar scileanna na réamhléitheoireachta i scoileanna Gaeltachta agus lán-Ghaeilge ag tosú i ranganna na naíonán. Ba cheart i gcónaí fanacht go mbíonn an páiste réidh don léitheoireacht agus bunús maith faoina c(h)umas cainte. Sa tréimhse ullmhúcháin treiseofar scileanna labhartha an pháiste. Éistfidh an páiste leis an múinteoir ag léamh os ard as leabhair oiriúnacha thaitneamhacha, agus ar an mbealach sin cothófar dúil sa léitheoireacht ann/inti. Is féidir leabhair scéalaíochta agus téacsanna simplí Gaeilge, mar shampla lipéid aitheantais, a bheith ar taispeáint sa seomra ranga. De ghnáth ní thosófar ar léitheoireacht na Gaeilge go foirmiúil roimh rang 2 i scoileanna T2. Faoin am sin beidh bunús maith ag an bpáiste i léitheoireacht an Bhéarla agus b’fhéidir go dtarlódh méid áirithe den traschur scileanna.

Cuirtear béim sna scoileanna Gaeltachta agus lán-Ghaeilge ó thosach agus i scoileanna T2 ó na meánranganna ar aghaidh ar scileanna léitheoireachta níos airde…”.

Is gá mar sin cúrsa comhtháite Gaeilge oiriúnach do pháistí i scoileanna náisiúnta a fhorbairt agus tuigtear dom go bhfuil “an teicneolaíocht a fhorbairt” do chúrsa mar seo.

Pat Carey Aire nua Gaeltachta ag labhairt ag Ard-Fheis Chonradh na Gaeilge 2010.

Is dea-scéal é chomh maith go bhfuil moltaí Chonradh na Gaeilge i leith páirt-tumadh sna scoileanna náisiúnta tugtha san áireamh sa dréacht-straitéis 20 Bliain don Ghaeilge agus go bhfuil an tAire nua, Pat Carey ina bhfuil feidhmiú na Straitéise mar dhualgas air tiomanta an Straitéis a fheidhmiú. Ag freagairt ceiste de mo chuidse ag an Ard-Fheis (Chonradh na Gaeilge) dhearbhaigh sé gur sprioc pearsanta do féin tús a chur le feidhmiú na Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge le linn an dhá bhliain amach romhainn. Chomh maith, tacaítear ann le Gaeilge sa chóras oideachais (Gaeilge éigeantach) go dtí leibhéal na hArdteiste mar pholasaí Stáit mar a rinneadh sa Ráiteas Rialtais i dtaobh na Gaeilge, Nollaig 2006.

Deir an dréacht-straitéis a leanas (Lth 17):

“Páirt-Tumadh: naíonáin

Tá sé i gceist, chomh luath agus is féidir i gCéim II (Blianta 4-15 (2013-25): Céim Fheidhmithe II) dul go dtí an staid ina dtairgfear páirt-tumadh sa Ghaeilge do gach leanbh. Déanfar é sin a fheidhmiú ar bhonn céimnitheach ag teacht leis an dul chun cinn a dhéanfar ó thaobh inniúlachtaí múinteoirí a neartú sa réimse sin trí chlár cuimsitheach infheistíochta d’fhorbairt ghairmiúil do mhúinteoirí.

D’fhéadfaí sin a sheachadadh trí roinnt ábhair phríomhshrutha a theagasc trí Ghaeilge i ranganna na naíonán agus mar chomhlánú air sin dhéanfaí ullmhú i gCéim II ar chláir ábhar a theagasc trí Ghaeilge sna blianta láir agus sna hardbhlianta  sa bhunscoil.  Is é an aidhm atá ann sa deireadh thiar go mbeadh faoin am a mbeidh Céim III (Blianta 16-20 (2026-30): Céim Fheidhmithe III) bainte amach oideachas páirt-tumtha i nGaeilge á thairiscint in ábhair eile do gach dalta sna príomhscoileanna a bhíonn ag gabháil don Ghaeilge mar chroí-ábhar. Bainfear na bearta sin amach ar bhonn céimnithe, agus le cuidiú leis sin déanfar uas-sciliú ar an bhfoireann.

Bainfear leas mar is cuí as dreasachtaí mar scéim duaiseanna GLEO le misneach a thabhairt do scoileanna óna thaobh seo. Mar thacaíocht don straitéis sin déanfar forbairt ar acmhainní agus ar ábhair do scoileanna agus cuirfear ar fáil iad.“

Tá an líne deireanach spéisiúil ach an-ghinearálta, athróinn féin “acmhainní” go dtí “cúrsa comhtháite don Ghaeilge”.

Mary Coughlan, Aire nua Oideachais & Scileanna

Is cinnte go mbeidh Conradh na Gaeilge ag leanúint leis an stocaireacht ar an gceist seo ach tá súil agam go mbeidh doras agus cluas an tAire Oideachais agus Scileanna reatha níos oscailte ná mar a bhí an dá Aire a tháinig rompi.

Tá jab crua le déanamh aici ach beidh le feiceáil an rachaidh sí i ngleic leo siúd nach bhfuil chomh tógtha léi féin faoin nGaeilge laistigh den Roinn Oideachais & Scileanna.

 

An tUachtarán Ath-thofa, Coiste Gnó Láidir Tofa & Deis Ballraíocht Nua a Mhealladh

Mé féin agus Tara oíche Shathairn na hArd-Fheise

Ba mhaith liom mo bhuíochas a ghabháil leo siúd go léir (78 a vótáil ar mo shon) a thaisteal go Luimneach agus a thacaigh liom.

Mar eolas, seo thíos téacs na hóráide a thug mé maidin Shathairn na hArd-Fheise:

A Chonraitheoirí, a chairde,

Tá sibh thar a bheith maith ag muscailt chomh luath seo tar éis oíche chomh déanach agus do roinnt daoibh tar éis turas chomh fada.

Fáiltím roimh an deis seo chun labhairt libh, ceannródaithe na Gaeilge, baill Chonradh na Gaeilge, gach fear agus bean idir óg agus sean ag suí gualainn le gualainn anseo ar maidin. Áirím mé féin anois agus arís sa chatagóir sin “sean”, go háirithe agus mé ag spraoi sa pháirc le mo mhac! Níl sé anseo inniu ach tá ráite aige liom go bhfuil sé bródúil as a Dhaidí.

Tá mo bhean céile, Tara, mo chrann taca agus m’inspiorad le linn an fheachtais seo agus i bhfad roimhe, ag tnúth le lenár gcéad páiste le chéile. Gael óg eile ag teacht ar an tsaol.

Tosaím leis an t-eolas sin chun go gcuimhneoidh muid gur ghnáth dhaoine muid. Tusa, mise, sinne go léir. Is cuma cad as a dtagann muid más as Ciarraí nó Béal Feirste, Baile Átha Cliath nó Co. An Chláir, Dún Dealgan nó Corcaigh, Gaillimh nó Tiobráid, nó má tá an t-ádh leat le bheith i do chónaí i gcathair cois fharraige, Luimnigh ar bhruach na Sionainne!

Is daoine muid ar fad, daoine a fhaigheann tinn agus gortaithe, a éiríonn díspreagtha agus eaglach uaireanta. Níl aon rud níos eaglach ná an éiginnteacht, agus le blianta beaga anuas tá an domhain tar éis athrú agus tá an éiginnteacht chun tosaigh inár n-aigne.

Mar sin, tá muid ag bráth ar a chéile agus ar ár dtacaíochtaí pearsanta, ár gcairde, ár gclainne agus ár bpobal. Is ón tacaíocht sin a fhaigheann muid agus a ofrálann muid ar ais gan cheist agus mar ghnáth nós gaelach, is as sin a dtagann láidreacht na nGael.

Is as na gaolta a chothaíonn muid agus muid sáite in obair phobal, ag feidhmiú ar an talamh a thagann meas ar an eagraíocht stairiúil bhródúil seo. Is gá don obair seo bheith feiceálach agus éifeachtach. Is gá chomh maith go mbeadh an obair seo bunaithe ar fhís.

Is dul chun cinn tábhachtach í an straitéis 20 Bliain ach níl inti ach treoir dúinn agus muid ag feidhmiú go leanúnach sa phobal. Níl aon rialtas nó aon phlean reachtúil chun an Ghaeilge a athshlánú, ach obair fiúntach spreagúil i nach paróiste fud fad na tíre.

Tá sé tábhachtach don Chonradh go dtéann muid amach agus go mbuaileann muid le daoine ar an talamh chun go gceannóidh siad isteach ar ár bhfís.

Más í aidhm na heagraíochta seo, a chinntiú go mbeidh an Ghaeilge mar gnáth-theanga labhartha na tíre seo, beidh gá againn le heagraíocht i bhfad níos mó chun mórphobal na tíre seo a thabhairt linn.

Eagraíocht chomh mór agus mar a bhí i gConradh na Gaeilge breis agus céad bliain ó shin. Ní tharlóidh seo thar oíche ach ní tharlóidh sé riamh muna leagan muid síos spriocanna praiticiúla dúinn féin mar eagraíocht.

Mar sin déanfaidh mé geallúint libh agus ba mhian liom go ndéanfaidh sibh geallúint ar ais liom, go ndíreoidh muid le chéile ar a leanas sa bhliain amach romhainn.

• Ardú 20% i mBallraíocht nua chun an Chonradh a neartú.
• Ardú 20% sa Bhailiúchán náisiúnta chun an Chonartha a chothú.
• Ardú 20% i Síntiús na nGael chun ioncaim leanúnach a thabhairt d’ár clár oibre a chur i gcrích.

Tá mo chuid tosaíochtaí feicthe agaibh agus tá mo thaifead ar eolas agaibh. Fágaim fúibh, na baill an cinneadh deiridh a dhéanamh.

Brúfaidh muid níos faide ar aghaidh don Chonradh!

CRÍOCH

Coiste Gnó Chonradh na Gaeilge

In ainneoin nach raibh tromlach na vótaí againn an uair seo, spreagann sé mé gur tháinig go leor de chraobhacha a thacaigh liom ar ais isteach chun deireadh chlár oibre na hArd-Fheise a chríochnú.

Léiríodh sin leis an meascán maith atá againn ar an gCoiste i mbliana:

Peadar de Blúit, Seán Ó hAdhmaill, Cóilín Ó Cearbhaill, Ruadhán Mac Aodháin, P T Mac Ruairí, Eoghan Mac Cormaic, Jacqueline Uí Mhuirí, Seán Ó Drisceoil, Lochlainn Ó Catháin, Máire Ní Laoire & Celine Ní Chóchlaigh.

Ionadaithe na mBall Aonair: Caithnia Ó Muircheartaigh & Mícheál Ó Ruairc

Comhthoghfar triúr eile ón mballraíocht ghinearálta ag an gcéad chruinniú den Choiste Gnó i mí Bealtaine.

Dar le Bunreacht an Chonartha is féidir le gach Coiste Contae agus gach Dáil Chúige (struchtúr réigiúnach an Chonartha) ionadaí a chur ar an gCoiste Gnó.

Chomh maith leis sin bíonn ionadaí amháin ó chuile eagraíocht faoi scáth- Chonradh na Gaeilge ar an gCoiste Gnó: Seachtain na Gaeilge, Oireachtas na Gaeilge, Ógras agus Coimisiún le Rincí Gaelacha.

Ceannáras Chonradh na Gaeilge, 6 Sráid Fhearchair, B.Á.C.

Rannpháirtíocht sa Chonradh

Le linn an fheachtais bunaíodh grúpa Facebook inár chláraigh 233 (mura n-áirím mé féin) duine leis an ngrúpa.

Roinnt díobh seo tá siad gníomhach cheana i gcraobhacha de Chonradh na Gaeilge ach go leor eile níl siad cláraithe mar bhaill den Chonradh.

Tá sé tábhachtach mar sin nach gcaillfí an deis an spéis nua seo sa Chonradh a thiontú isteach i mballraíocht mhéadaithe agus níos gníomhaí.

Mar sin, iarraim féin ar éinne nach bhfuil ballraíocht acu le Conradh na Gaeilge an deis seo a thapú agus ballraíocht a thógáil le príomheagraíocht dheonach na Gaeilge, bíodh sin trí chlárú i gcraobh reatha i do cheantar, trí chraobh a bhunú leat féin agus le do chomhleacaithe nó trí bhallraíocht aonair a ghlacadh leis an gConradh.

Brúfaidh muid níos faide ar aghaidh don Chonradh!